Pesten op school

Hoe kan pesten op school worden tegengegaan?

Bekijk alle lesmaterialen die al vanaf 1998 ingezet worden tegen op school

Ze dragen bij aan het verbeteren van de groepssfeer en helpen pesten bespreekbaar te maken. Belangrijke momenten om extra aandacht te besteden aan pesten zijn de Week tegen pesten in Nederland, Vlaamse Week tegen pesten en de de Dag tegen pesten. 

Spreekbeurt over pesten op school

10 tips voor originele acties tegen pesten op school

1. Versterk het gevoel van verbondenheid binnen de groep en zorg dat iedereen zich betrokken voelt bij de groepactiviteiten. 
2. Neem deel aan een dag of week tegen pesten!
3. Het maken van een 'muur tegen pesten' is een uitstekende manier om actie te ondernemen tegen pesten.
4. Overweeg het lespakket ‘Meld pesten’ voor leerlingen om anoniem pestgedrag te melden.
5. Besprek cyberpesten in de klas aan de hand van het lespakket cyberpesten.
6. Vertel een verhaal over pesten zoals bijvoorbeeld: Varken of engel? en Kreukelpapier
7. Posters over pesten maken pesten eenvoudg bespreekbaar.
8. Ga samen aan de slag met de lesmaterialen over respect
9. Pak op de basisschool het pesten schoolbreed.
10. Heeft u weinig tijd om iets voor te bereiden als het gaat om acties tegen pesten? Dan kunt u posters over pesten ophangen of polsbandjes uitdelen. Deze twee manieren hebben als voordeel dat ze weinig voorbereiding vragen, maar er toch aandacht besteed wordt aan voorkomen en bespreekbaar maken van pesten.

Pesten op school voorkomen en verminderen

Een veilige leeromgeving is essentieel voor de ontwikkeling van de leerlingen. Er kunnen verschillende maatregelen genomen worden om dit te bereiken, waaronder het uitvoeren van preventieprogramma's, de gestructureerde begeleiding en bewustwording bij leerlingen en het nalaten van acties bij beledigend gedrag.

• Pesten voorkomen en verminderen vraagt om een schoolomgeving waar kinderen zich op hun gemak voelen. Een school moet een pedagogisch klimaat bieden waarin kinderen hun stem kunnen laten horen, elkaar helpen en constructieve oplossingen aanbieden voor conflicten. Door deze positieve leeromgeving kan pestgedrag worden vermedigd.
• Ouders hebben een belangrijke rol bij het voorkomen en verminderen van pesten. Daarom organiseren scholen vaak een informatieavond voor ouders, waarbij ze uitleggen wat ze doen om een goede schoolcultuur te behouden en pestgedrag tegen te gaan. Hierbij krijgen ouders ook informatie over waar ze terecht kunnen als hun kinderen slachtoffer lijken van pesterijen. Op deze manier kun je ook ouders bij het anti-pestbeleid van de school.
• Om pesten te voorkomen en verminderen is adequaat toezicht op het schoolplein noodzakelijk. Leerkrachten en begeleiders zijn hierbij van belang om leerlingen bij te staan bij conflictoplossing, regels en afspraken in acht genomen te krijgen en rust, veiligheid en orde tijdens pauzes, lesovergangen of andere vrije momenten te handhaven.
• Een heldere schoolbrede gedragscode tegen pesten is cruciaal. Het is belangrijk dat iedere leerkracht dezelfde basisregels hanteert zodat leerlingen precies weten wat wel en wat niet is toegestaan, zodat pesten herkend, bespreekbaar gemaakt en gestopt kan worden.
• Om pesten te voorkomen en verminderen is een goede samenwerking tussen alle betrokken professionals van cruciaal belang. Tijdens een studiedag kunnen de gedragsregels besproken worden, waarna er gezamenlijk kan worden gereflecteerd op het handelen van iedereen. Hoe zorg je ervoor dat iedereen volgens dezelfde regels handelt? Moeten de regels worden aangescherpt of veranderd? Welke mogelijkheden biedt de school om leerling mee te laten praten over het anti-pestbeleid?
• Het voorkomen en verminderen van pesten begint met het creëren van een helder veiligheidsplan. Om pesten effectief tegen te gaan, is het belangrijk dat dit plan niet alleen op papier staat maar ook daadwerkelijk wordt nageleefd. Hiervoor kunnen bijvoorbeeld een anti-pest protocol, aanspreekpunt(en) voor het praten over of melden van pestgevallen en een duidelijke gedragscode voor leerlingen, ouders en professionals worden ingevoerd.
• Om pesten te voorkomen en te verminderen is het belangrijk om regelmatig een vragenlijst af te nemen bij docenten en leerlingen over veiligheid. De intern begeleider of schoolpsycholoog is hierbij cruciaal: zij analyseren en interpreteren de uitkomsten van de vragenlijst, wat aanwijzingen geeft op welke manier pestgedrag het beste kan worden aangepakt. Lees meer over hoe extern begeleiders en schoolpsychologen helpen om pestgedrag terug te dringen in het interview.

Preventiestrategieën tegen pesten op school

Pesten op school is een ernstig probleem dat miljoenen leerlingen over de hele wereld treft. Het wordt omschreven als herhaalt negatief en agressief gedrag dat opzettelijk ingezet wordt en waarbij er sprake is van onevenwichtigheid in macht of kracht. Het kan verschillende vormen aannemen, waaronder fysiek, verbaal, sociaal pesten en cyberpesten.

Pesten kan fysieke en emotionele schade veroorzaken, evenals psychologische problemen op de lange termijn, zoals angst en depressie. De impact op leerlingen kan heel ernstig zijn. Leerlingen die gepest worden, spijbelen vaker van school, ze presteren slecht op school en lopen een groter risico op het plegen van zelfmoord.

Oorzaken die bijdragen aan het probleem op de scholen kunnen een gebrek zijn aan:

• toezicht door volwassenen
• duidelijke en grondige gevolgen voor pestkoppen
• steun en hulpmiddelen voor slachtoffers van pesten

Cyberpesten

Cyberpesten is een vorm van pesten die online plaats vindt. Het kan gaan om het (door) sturen van dreigende, kwetsende of berichten. Zo kan ook online shaming een vorm van cyberpesten zijn, waarbij het gaat om het online vernederen of in diskrediet brengen van een ander. Omdat cyberpesten 24 uur per dag, 7 dagen per week kan gebeuren en via internet snel een groot publiek kan bereiken is het zo ontzettend schadelijk. Dat is ook waarom het erg moeilijk kan zijn voor de slachtoffers om eraan te ontsnappen.

Een grote uitdagingen bij cyberpesten is dat het anoniem kan worden gedaan. Pestkoppen kunnen zich verschuilen achter nepprofielen, waardoor het voor slachtoffers moeilijk wordt om ze te identificeren en te confronteren. Dit probleem wordt dan ook van jaar tot jaar groter en
er komen steeds meer slachtoffers van online pesten. Het aantal niet-gemelde gevallen is nog veel groter omdat slachtoffers mede door schaamte er geen melding van willen of durfen maken.

Cyberpesten kan ernstige gevolgen hebben voor zowel het slachtoffer als de pester. Slachtoffers kunnen emotioneel leed, depressie, angst en zelfs zelfmoordgedachten ervaren en omdat cyberpesten strafbaar kan zijn kunnen pestkoppen geconfronteerd worden met juridische gevolgen die slecht zijn voor hun reputatie en toekomst.

Om cyberpesten te voorkomen, is het belangrijk dat scholen en ouders leerlingen preventief informeren over de gevaren en ze leren hoe ze online veilig kunnen blijven. Dit omvat met name gerichte informatie over hoe je cyberpesten kunt herkennen en voorkomen, hoe je er het
beste mee om kunt gaan als het je toch overkomt en waar je het kunt melden.

Het is ook erg belangrijk dat scholen en ouders toezicht houden op de online activiteiten van leerlingen en passende limieten stellen aan het internetgebruik. Denk hierbij aan het beperken van het gebruik van sociale media en andere online platforms en het monitoren van de
internetactiviteit van leerlingen. In sommige landen is ook een algeheel verbod op het gebruik van de smartphone op school. Daarnaast is het belangrijk dat scholen online en offline een cultuur van respect en vriendelijkheid creëren. Door positief gedrag, het gemeenschapsgevoel
en empathie te bevorderen kunnen we de incidentie van (online) pesten verminderen.

Pesten op school voorkomen

Stel een duidelijk en strikt nultoleratiebeleid op ten aanzien van pesten en dit bekendmaken aan alle leerlingen, personeel en ouders. Het beleid moet een overzicht geven van het specifieke gedrag dat pesten inhoudt, de gevolgen voor pestgedrag en mogelijkheden bieden voor het melden en omgaan met pesten.

Implementeer een alomvattend anti-pestprogramma dat alle aspecten van pesten aanpakt, inclusief preventie, ondersteuning en opvolging na interventie. Het programma moet activiteiten omvatten zoals lessen, projecten en door de leerlingen zelf geleide campagnes om het bewustzijn van pesten te vergroten.

Werk aan het creëren van een positieve en inclusieve schoolcultuur waarin alle leerlingen zich veilig en gerespecteerd voelen. Dit kan worden bereikt door middel van activiteiten zoals karaktervorming programma's, mentoring en het opbouwen van een gemeenschapsgevoel onder studenten, docenten en ouders.

Personeel op school moet middels trainingen opgeleid worden om vormen van misbruik te herkennen en leren hoe ze effectief kunnen reageren wanneer pesten wordt gemeld of waargenomen.

Pestkoppen moeten verantwoordelijk gehouden worden voor hun daden door consequenties op te leggen die in verhouding staan ​​tot de ernst van het pestgedrag. Gevolgen kunnen zijn: detentie, schorsing of, in extreme gevallen, verwijdering van school. Ook moeten scholen  slachtofferhulp bieden, met inbegrip van advies, informatie en hulp van buitenaf, indien nodig.

Evalueer de effectiviteit van het anti-pestbeleid en stuur zonodig bij. Denk hierbij aan het bijhouden van gegevens over het veiligheidsgevoel van leerlingen en het aantal pestincidenten en scholen moeten nazorg aanbieden aan slachtoffers en pesters nadat een incident is opgelost. Dit kan advies, mentoring of andere diensten omvatten zoals vereist.

Scholen moeten waar nodig mogelijkheden bieden voor verzoening tussen pestkoppen en slachtoffers. Dit kan door beide partijen in staat te stellen verantwoordelijkheid te nemen voor het incident en te werken aan een oplossing van het conflict.

Anti pestcoördinator

De anti pestcoördinator van de school heeft een belangrijke taak. Zij is het aanspreekpunt bij problemen met pesten en coördineert het anti-pestbeleid op school. Er zijn op deze website veel educatieve innovatieve lesmaterialen beschikbaar voor deze cruciale functie!

Sociale uitsluiting en online pestgedrag moeilijker herkenbaar

Pesten kan worden over het hoofd gezien omwille van een aantal verschillende redenen. Soms is pestgedrag subtiel of wordt het op school niet goed gereguleerd, waardoor de pestkop lang door kan gaan met zijn grensoverschrijdend gedrag zonder dat iemand er iets van merkt. Ook bestaan er soms machtsongelijkheden in de groep (bijvoorbeeld tussen leerlingen en leerkrachten), waardoor cyberpesten soms ongehinderd kan voortbestaan.  Pesten wordt vaak niet direct opgemerkt door anderen, mede door de drukte van de groep, het les- of activiteitenrooster en de verschillende rollen in een pestsituatie. Ook is het soms moeilijk om te bepalen wat precies plagen en pesten is. Het is belangrijk dat er aandachtig wordt gekeken en opgemerkt wanneer iemand wordt gepest. Sociale uitsluiting en online pestgedrag kunnen bijvoorbeeld verborgen blijven achter gebrekkige sociale vaardigheden en/of het gebruik van digitale media.