Pesten

Lesmaterialen over pesten voor het onderwijs - sinds 1998

Op deze pagina kunt u veel inspiratie opdoen voor leuke en leerzame lessen, projecten en dag of week tegen pesten en cyberpesten. Met de lesmaterialen kunt u direct aan de slag en werken aan een positief groepsklimaat en een fijne sfeer in de klas. De lesmaterialen over pesten zijn niet duur, maar wel zeer eenvoudig in te zetten op iedere school (PO en VO). Voor alle groepen of klassen in het basisonderwijs, special onderwijs en middelbaar onderwijs zijn er geschikte lessen en activiteiten. 

De lesmaterialen over pesten zijn origineel, uniek en worden al sinds 1998 ingezet op scholen. Ze helpen bij het voorkomen en aanpakken van pesten. De gevolgen van pesten zijn vaak heel ernstig. Het is daarom zo belangrijk om pesten bespreekbaar te maken. Dat is een eerste stap in het voorkomen van pesten. Als pesten niet openlijk afgekeurd wordt, dan kan het pesten jarenlang plaatsvinden terwijl de gepeste, de pestkop en omstanders blijven zwijgen. Die stilte doorbreken wordt moeilijker naarmate het pesten langer kan aanhouden. Maar alle partijen hebben er last van en de onderlinge sfeer wordt slechter. Pesten direct herkennen, benoemen, bespreekbaar maken en bijsturen is het doel van de vele lesmaterialen die wij maken. Als iedereen meehelpt kan er veel leed door pesten voorkomen worden. De lesmaterialen helpen om erover te praten met de leerlingen en om pesten zoveel mogelijk te voorkomen. Kijk voor kleuters en jonge kinderen ook op de website van Beertje Anders
Beertje Anders legt met filmpjes uit wat het verschil is tussen plagen en pesten en maakt vijf afspraken om pesten te voorkomen.

Hoe kun je pesten voorkomen?

Nou, niet door te doen alsof het er niet is. Als je net doet alsof pesten niet voorkomt, dan komt het slachtoffer van pesten in een isolement. En die eenzaamheid maakt het nog veel erger. Er wordt niet over pesten gesproken, en dus is de drempel om er zelf over te gaan praten, heel hoog voor zowel het slachtoffer, de pestkop (die zich er vaak ook niet goed bij voelt), als de omstanders. De stilte rondom pesten doorbreken en er open over mogen praten geeft ruimte om te begrijpen waarom het pesten gebeurd en wat er vervolgens aan gedaan kan worden. Er over mogen praten is een eerste stap. Praat met het slachtoffer, de pestkop en de omstanders. Gehoord worden helpt al heel erg bij een slachtoffer van pesten. Doorbreek de stilte voor de slachtoffers van pesten. 

Acties tegen pesten

Maar praten over pesten als er gepest is de klas of op school is eigenlijk ook net te laat!! Het pesten heeft al kunnen gebeuren. DUS: onderneem altijd acties tegen pesten, maar dan het liefst vóóraf. Soms horen we het argument 'Alles wat je aandacht geeft groeit'. Dus, met andere woorden, als je over pesten praat en acties tegen pesten organiseert dan zou het pesten juist toenemen. Maar dat is zeker niet waar en we geven aandacht aan het voorkomen van pesten! Hoe meer dat groeit, des te meer zijn leerlingen zich bewust van de ernst van de gevolgen die het slachtoffer nog tot in zijn volwassenheid meedraagt en soms nooit helemaal meer overheen komt. Dus dat is zeker geen goede reden om er dan maar niet over te praten. 

10 tips voor originele acties tegen pesten op school

1. Zorg voor een positief groepsklimaat. Zie alle tips om hieraan te werken en het groepsgevoel versterken
2. Doe mee met de dag tegen pesten of de week tegen pesten
3. Maak een muur tegen pesten Een zinvol project waar iedereen aan mee kan doen. 
4. Geef leerlingen de mogelijkheid om pesten anoniem te melden met het lespakket 'Meld pesten'
5. Met het lespakket cyberpesten kan dit thema in de klas besproken worden.
6. Lees een moraal verhaal over pesten voor zoals bijvoorbeeld: Varken of engel? en Kreukelpapier
7. Maak gebruik van de posters over pesten
8. Werk met de lesmaterialen over respect voor elkaar
9. Pak het pesten schoolbreed aan met de schoolbrede aanpak
10. Is er niet zoveel tijd om iets voor te bereiden, dan is het ophangen van een posters over pesten of het uitdelen van polsbandjes misschien een goed idee om toch aandacht te besteden aan het voorkomen en bespreekbaar maken van pesten.

Pesten op school 

Bij pesten is het ene kind altijd sterker dan het andere. De ene heeft meer kracht, een grotere mond of meer invloed op de ander. De ene is dus altijd de winnaar, de andere altijd de verliezer. De verliezer kan zich op den duur niet meer goed verdedigen tegen al dat geweld van de winnaar.

Pesten is nooit goed bedoeld

Pesten is niet leuk voor degene die gepest wordt. Pesten kan op allerlei manieren: duwen, trekken, knijpen, slaan en/of stompen. Maar ook boekentassen verstoppen, een broodtrommel in de vuilnisbak gooien, tekeningen kapot maken, kwetsende dingen zeggen en/of schelden.

Ook bedreigen en geld afpersen, zijn manieren om iemand te pesten. Je kan dus iemand heel diep raken zonder diegene 'aan te raken'. Het kunnen heel kleine dingen zijn, die steeds weer opnieuw gebeuren. Cyberpestkoppen beledigen, misleiden of bedreigen via e-mail of internet. Zij verspreiden of misbruiken ongewenst jouw persoonlijke informatie.

Kinderen die worden gepest op school, hebben veel verdriet, je voelt je vaak heel ongelukkig. Je weet niet meer wat je wel of niet moet doen, wat je wel of juist niet moet zeggen. Je weet wel dat je er niet bij hoort en dat je machteloos staat. Bekijk ook de poster 'Ik heb gepest. Sorry'

Het is erg moeilijk om het pesten te laten stoppen. Vaak durft een gepest kind niets tegen meester of juf te vertellen uit angst om nog meer gepest te worden. Maar als een leerkracht het op een goede manier aanpakt, zal hij/zij proberen je te helpen en hoef je niet bang te zijn om het te vertellen.

Als je erg veel gepest wordt, herken je dit!

Je hebt geen zin om naar school te gaan, veel kinderen worden gepest op school. Je voelt je vaak ziek; buikpijn, hoofdpijn en andere klachten. Je bent bang/boos/verdrietig en je weet niet goed waarom. Je hebt bijna geen vriendjes en vriendinnetjes. Je denkt vaak: ‘Wat moet ik eraan doen?'

Meelopers en toeschouwers

Bij pesten heeft vaak één kind de leiding, de anderen noemen we de meelopers. Voor hen is het heel wat gemakkelijker om er iets aan te doen, dan voor de pesters en de gepeste kinderen.

Meelopers doen soms mee, omdat ze bang zijn om zelf gepest te worden. Als de meelopers niet meedoen, staat de pester alleen. Als die alleen staat en ziet dat er niemand meedoet, dan gaat de lol in pesten redelijk snel over.

Maak de kinderen die pesten of die meedoen heel duidelijk dat het erg is en dat je het niet grappig vindt. Als iedereen steeds zegt: “Hou op, dit is niet grappig! Als je zo sterk bent doe er dan iets leuks mee ga op karate of judo of zo. Als je zo graag de baas speelt organiseer dan leuke dingen”, dan geef je duidelijk steun aan het gepeste kind, die zich zo meer begrepen voelt. Je zegt ook heel duidelijk tegen de pester dat er iets gebeurt wat niet goed is.

Gelukkig vinden de meeste kinderen pesten niet goed! Tegen je juf, meester of een van je ouders kun je zeggen dat andere kinderen gekwetst, getrapt, geslagen of vernederd worden. Dat is niet klikken. Zowel pesters als gepesten krijgen vroeg of laat last van het pesten. Ook de kinderen die het pesten zien gebeuren, hebben er last van. De sfeer van een groep waarin gepest wordt, is alles behalve gezellig. Hoe langer het pesten kans krijgt, hoe slechter de sfeer wordt.

Daarom moet het pesten op school stoppen. Dat is niet gemakkelijk. Het vraagt de inspanning van iedereen. De beloning is een groep waar best wel eens geplaagd en gelachen mag worden, maar waar je wel graag naar toe gaat. Een groep waar iedereen luistert en respect heeft voor de ander in dezelfde mate als de ander respect heeft voor jou.

Pesten, er is altijd wat aan te doen

Niemand heeft het recht jou te pesten. Niemand!!! Als je gepest wordt is dat nooit je eigen schuld, alhoewel je dat misschien wel denkt. Maar je doet misschien wel iets wat pesters aantrekt. Als je bijvoorbeeld op pestgedrag reageert door te huilen, verdrietig of bang wegloopt of heel kwaad te wordt, hebben de pesters een reden meer om je te pesten. Want ze vinden dit 'lollig'. Dit kun je veranderen, maar de pester is verantwoordelijk voor wat hij doet. Hij moet gewoon stoppen.

In het begin is het negeren van pestkoppen een sterk wapen tegen pesters. Als het pesten doorgaat kun je niet meer doen alsof het niet bestaat. Je hebt er hulp bij nodig, omdat het je alleen niet lukt. Misschien is er wel een volwassene met wie je erover kunt praten. Hun hulp kun je gebruiken om het pesten te stoppen. Bijvoorbeeld je ouders of je opa of oma. Misschien hebben ze wel goede ideeën, zij hebben ook op school gezeten en ze weten wat er allemaal kan gebeuren. Of heb je een vriend of een vriendin die begrijpt hoeveel verdriet je hebt.

Alle scholen hebben een pestprotocol. Daarin staat hoe er moet worden omgegaan met pestgedrag. Samen met alle kinderen in de klas/groep kun je een afspraken vastleggen waaraan iedereen zich moet houden. Dit protocol wordt ook door iedereen in de groep ondertekend met naam of handtekening.

Hou ook een spreekbeurt over pesten met dit leuke spreekbeurtpakket 'polsbandjes pesten' 

Leerlingen in actie tegen pesten

De lesmaterialen die op TalentStad Praktijkonderwijs in Zwolle gebruikt werden:
Polsbandjes tegen pesten
Poster 'Een netwerk zonder pesten'