Een vis in de vissenkom (nr28)

Een vis in de vissenkom

Een vis leefde met veel plezier in zijn vissenkom. Het water was rustig en hij
had ruimte genoeg om heerlijk te kunnen zwemmen. Zijn eigenaar gaf
hem elke dag genoeg te eten en ververste het water regelmatig.
Op een dag ging zijn baas verhuizen. Hij zette de vis in een mooie vijver in
de tuin. De vijver was veel groter en er groeiden allerlei heerlijke waterplanten.
De vis was dolblij met zijn nieuwe woonplek. Op een dag kwam er een kikker bij
de vijver. Die zei:"Hoe kun jij nou wonen in zo’n kleine vijver? Je zult het wel erg
saai vinden!""Klein?" zei de vis verbaasd. "Ik heb het nog nooit zo groot gehad. Ik ontdek nog steeds nieuwe
dingen.""Hoe kom je erbij. Wat een onzin," zei de kikker. "Er is een rivier vlakbij. Deze vijver zou er wel duizenden
keren in passen. Daar leven zó veel interessante vissen, dieren en is er een overvloed aan voedsel.""Zo groot?
Dat kan toch niet! En zoveel vissen en voedsel, dat geloof ik al helemaal niet!" zei de vis."Dan niet," zei de kikker.
"Als je het niet weet, weet je ook niet wat je mist. Maar wil je het zeker weten, vraag het dan maar aan die zwaan."
En de kikker sprong weg.

De nieuwsgierigheid van de vis was gewekt. Na een tijdje zwom hij
naar de zwaan en vroeg wat er van het verhaal van de kikker waar was.
"De kikker heeft gelijk," zei de zwaan, "maar hij heeft nog niet de helft verteld.
De rivier stroomt naar de oceaan, en die is miljoenen keren groter dan deze vijver,
en wel duizenden keren zo diep. Er leven ontelbare vissen en andere dieren.
Sommige vissen zijn zo groot als deze vijver."De vis begon te lachen. "Dat kan toch
niet! Zó groot? Dat is onmogelijk!" "Waarom geloof je mij niet en lach je mij uit?"
vroeg de zwaan. "Ik zal het je bewijzen." De zwaan pakte de vis voorzichtig op en
bracht hem naar de rivier. Wat de vis daar zag, was voor hem onbeschrijflijk.
Zoveel verschillende vissen, planten, zoveel kleuren en overal water. Vol verbazing liet hij
zich met de stroming meevoeren en kwam uiteindelijk in de zee terecht. Daar zag hij
voor het eerst in zijn leven een haai. Die zag er niet bepaald vriendelijk uit, en de haai
zag hem ook. De vis schrok en zwom zo hard hij kon, maar hij wist niet waarheen.
Boven, onder, voor en achter overal was water. Toen zag hij een grote rots en kroop in
een gat om zich te verstoppen. Plotseling begon de rots te praten: "Hé, wat doe jij in
mijn spuitgat?" "Hoe kun jij nu praten?" riep de vis. "Je bent toch een rots?" "Nee, ik ben
een walvis, en jij zit in mijn luchtweg. Dat vind ik niet prettig." De walvis zoog veel water op
en blies de vis met kracht de lucht in. De zwaan, die alles gevolgd had, ving de vis op
en bracht hem terug naar de vijver.

Vanaf dat moment droomde de vis over allerlei prachtige planten, had hij nachtmerries
over de haai, en voelde hij zich heel klein als hij aan de walvis dacht. Hij bedankte de zwaan,
die hem alles had laten zien én gered had. Tegen de kikker zei hij: "Ik wou dat je het me nooit
verteld had. Ik kende alles in deze vijver. Nu weet ik meer dan mij lief is. Het zal nooit meer
zo rustig in mijn hoofd zijn als toen. Ik verlang terug naar mijn vissenkom."

1. Empathische vraag (meeleven met de hoofdpersoon):

Wat denk je dat de vis voelde toen hij in de oceaan verdwaalde en de haai zag?
Uitleg:
Hier stimuleer je leerlingen om zich in te leven in de angst of verwarring van de vis. Je kunt dit vergelijken met hoe iemand zich kan voelen als die opeens in een grote, onbekende digitale wereld terechtkomt – zoals op sociale media, waar veel gebeurt en niet alles veilig of vriendelijk is.

2. Herkennen van problemen en situaties bij anderen:

Waarom denk je dat de vis uiteindelijk zei: "Ik wou dat je het me nooit verteld had"?
Uitleg:
Leerlingen denken na over waarom kennis of nieuwe ervaringen niet altijd fijn zijn. In de digitale wereld kun je dingen tegenkomen die je liever niet had geweten of gezien – bijvoorbeeld nare filmpjes, fake news, of negatieve reacties.

3. Herkennen van de situatie voor de leerling zelf (verplaatsen naar hun eigen leven):

Heb jij weleens iets op internet gezien of ontdekt waardoor je wereld groter werd, maar ook een beetje ingewikkelder of minder leuk?
Uitleg:
Hier koppel je het verhaal aan hun eigen digitale ervaringen. Het laat leerlingen nadenken over wat ze online tegenkomen en hoe dat hen beïnvloedt – positief én negatief.

4. Zelfreflectie:

Zou jij liever veilig in een kleine vijver blijven, of toch de grote (digitale) wereld ontdekken, ondanks de risico’s? Waarom?
Uitleg:
Deze vraag nodigt leerlingen uit om na te denken over hun eigen houding ten opzichte van het onbekende – zowel in het echte leven als online. Wat vinden zij belangrijker: rust en veiligheid of vrijheid en nieuwe dingen?

Moraal van het verhaal

De vis leert dat zijn vertrouwde wereld – hoe fijn die ook is – slechts een klein deel is van een veel grotere werkelijkheid. Die grotere wereld biedt prachtige mogelijkheden, maar ook gevaren en verwarring. De moraal is: nieuwsgierigheid brengt groei, maar ook onzekerheid. En soms verlang je terug naar de eenvoud, omdat meer niet altijd beter is.

Advies aan de docent – uitleg aan leerlingen

Gebruik dit verhaal als een metafoor voor de digitale wereld. Vergelijk de vissenkom met de veilige, afgebakende wereld die kinderen eerst kennen – thuis, school, of een besloten app. De vijver staat voor hun eerste stappen online: groter, spannender, nog overzichtelijk. Maar dan komt de oceaan: het hele internet, oneindig, onbegrensd, fascinerend – maar ook overweldigend en soms beangstigend, net als de haai of walvis.

Tip: Zet het verhaal naast concrete voorbeelden:

• De vis dacht dat zijn vijver groot was. Laat leerlingen nadenken over hun eerste online ervaringen (YouTube, WhatsApp, Roblox, TikTok).

• De haai symboliseert bedreigingen: cyberpesten, nepnieuws, verslaving of onveilige contacten.

• De walvis staat voor de enorme, onvoorstelbare schaal van internetinformatie: het is zó groot dat je je er klein door kunt voelen.

Hoe groot is de digitale wereld? (update voor 2025)

De oude schatting van 1 triljoen webpagina’s is inmiddels ver overschreden. Volgens recente gegevens zijn er:

• Meer dan 5 miljard internetgebruikers wereldwijd.

• Elke dag komen er miljoenen nieuwe websites bij.

• Ongeveer 328 miljoen terabytes aan data gaan dagelijks over het internet.

 Laat leerlingen dit proberen te begrijpen:

Als je elke seconde een webpagina zou bekijken, dan ben je nog miljoenen jaren bezig voordat je alles hebt gezien.

Dat geloof ik al helemaal niet

Stel ter overdenking aan leerlingen:

• Is meer altijd beter? Meer video's, meer volgers, meer games, meer informatie?

• Wanneer is het genoeg? En hoe houd je je hoofd rustig in een oceaan vol prikkels?