De drie vormen van respect

Een krijgkunstschool had een oude en wijze leraar. Hij had ook drie hooggeachte assistenten. Op een dag zei hij tegen hen: “Het is erg druk voor mij. Kunnen jullie elk één week lang de lessen overnemen? Jullie opdracht is om de leerlingen respect bij te brengen. Na drie weken zullen we de leerlingen vragen wat ze geleerd hebben.

”De eerste assistent was sterk, indrukwekkend en autoritair – sommigen zeiden zelfs dat hij “twee meter breed in alle richtingen” was. Hij bulderde door de les en trainde hard met de leerlingen. Iedereen respecteerde hem zeer en deed precies wat hij vroeg. Het was een week vol zweet, hard werken en discipline.

De tweede assistent had diepe kennis van alle aspecten van de krijgskunst. Hij legde alles uit over respectvolle begroetingen, de betekenis van tradities en het belang van etiquette en regels. Het was een leerzame week vol inzicht en wijsheid.

De derde assistent was de lieveling van de leerlingen. Hij was vriendelijk, eerlijk en altijd bemoedigend. Iedereen deed zijn uiterste best en toonde hem groot respect – niet uit angst of plichtsgevoel, maar omdat ze hem niet wilden teleurstellen. Het was een warme en inspirerende week.

Na drie weken kwam de oude leraar terug. Hij riep alle leerlingen en de drie assistenten bijeen. Hij vroeg de leerlingen: “Welke van de drie assistenten heeft jullie respect het meest verdiend?” De leerlingen vonden het moeilijk om te kiezen. Ze hadden respect voor ieder van hen, maar op heel verschillende manieren.“ Goed,” zei de leraar. “Laten we dan horen hoe ieder van hen jullie respect heeft bijgebracht.”

De eerste assistent zei: “Mijn vader is soldaat. Hij heeft me altijd gezegd: ‘Respect moet je verdienen door kracht en discipline. Wees het voorbeeld, en anderen zullen volgen.”

De tweede assistent zei: “Mijn moeder is lerares. Zij heeft me geleerd: ‘Respect kun je leren. Als je de regels begrijpt en naleeft, word je zelf een voorbeeld voor anderen.’” 
De derde assistent zei: “Mijn ouders zijn diamantslijpers. Ze hebben me geleerd: ‘Elke mens draagt een ongeslepen diamant in zich. Als je die voorzichtig vormt en polijst, begint hij te schitteren.’ Deze week heb ik geprobeerd mijn eigen diamant te laten zien. En wat ik terugkreeg, was zoveel warmte, toewijding en respect het was alsof iedereen begon te stralen.”

De leraar knikte en zei: “Dan hebben we de drie vormen van respect gezien:

Gezag respect (gedwongen) – door discipline, kracht, regels en wetten.
Aangeleerd respect – door begrip, traditie en afspraken.
Oprecht respect (spontaan) – door vriendelijkheid en echtheid.

Elke vorm is waardevol, ook al zijn ze verschillend. En alle drie hebben ze één ding gemeen: Respect moet gegeven worden om ontvangen te worden. En: respect kan verloren gaan als je het misbruikt. Gelukkig is dat hier niet gebeurd. Maar als één van de assistenten jullie respect had uitgebuit, zou het als rook zijn vervlogen. Wie respect met zorg en integriteit behandelt, zal het behouden en laten groeien. Respect is van niemand – je moet het elke dag opnieuw verdienen.”

Nadenkertje
De drie vormen van respect – gezag, aangeleerd en oprecht – komen we overal tegen: bij leiders, sporters, leraren, influencers. Maar respect is breekbaar. Het heeft tijd nodig om te groeien, maar slechts een moment om te verdwijnen.

Gezag-respect (gedwongen respect) – voor leger, politie, sterke leiders. Als het wordt gebruikt om te domineren, ontstaat er angst in plaats van echte waardering.
Aangeleerd respect – voor onderwijs, ouders, sport.Wie de regels onderwijst, maar zelf overtreedt, verliest zijn geloofwaardigheid.
Oprecht respect (spontaan respect) – komt uit echtheid en vriendelijkheid. Als vriendelijkheid niet oprecht is, verandert zij in manipulatie.

Aan de andere kant kan respect ook in één enkel oprecht moment ontstaan – door moed, nederigheid, eerlijkheid of hulp aan anderen. Wie respect met integriteit behandelt, houdt het levend en geeft het door.